ကျွန်းနီပေါ်က ဆထရိုကာ ဆထရန်နာ ဂျော်လီရိုဂျာ Satroka Satrana Jolly Roger

 ကျွန်းနီပေါ်က  ဆထရိုကာ ဆထရန်နာ ဂျော်လီရိုဂျာ

Satroka Satrana Jolly Roger 

ကျွန်းနီလို့ အမည္ပြောင္ပေးထားတ့ဲမာဒါဂါစကာကျွန်းနိုင်ငံပေါ်မှာ လူထုအုံကြွမှုတွေဟာ ပြီးခ့ဲတ့ဲ စက်တင်လာလ အလယ်ပိုင်းလောက်နေပြီး ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ ဂျင်ဇီတွေရဲ့ မာဒါဂါစီရိုးရာ ကောက္ရိုးဦးထုတ္ကိုဆောင္းထားတ့ဲ ပင်လယ်ဓားပြတံဆိပ် အရိုးခေါင်း အလံတွေဟာ မြို့တော် အန်တာနာနာရီဗို ( Antananarivo) နဲ့ ကျန်မြို့ကြီးတွေမှာ ဖြစ်ပွားနေပါတယ်။ အောက်တိုလာ ၁၃ ရက်နေ့မှာ သမ္မတ အန်ဒရီ နိရိနာ ရာဂျိုးလီနာ (Andry Nirina Rajoelina) ဟာလည်း နိုင်ငံက ထွက်ပြေးသွားခ့ဲရပါပြီ။

ဘာကြောင့် ဆန္ဒပြပွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာတာလဲ။

ဖြစ်လာရတ့ဲ လတ်တလော အခြေအနေတွေက အစိုးရက လျှပ်စစ်နဲ့ ရေကို ဖြတ်တောက်လိုက်လို့ပါ။ တခါဖြတ်ရင် တရက္မှာ ၁၂ နာရီထိကြာတော့ မြို့တော် အန်တာနာနာရီဗိုနဲ့ အခြားမြို့ကြီးတွေမှာ နေထိုင်သူတွေ ဒုက္ခရောက်ပြီး ဒေါသထွက်လာပါတယ်။ ဒီအခါမှာ အစိုးရရဲ့ စီမံကိန်းနဲ့ မူဝါဒတွေအပေါ် မေးခွန်းထုတ်လာကြပါတယ်။ အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်းပေါင်း ၁၅၂ သန္းတန္ တ့ဲ ကေဘယ်ကား (Cable Car) စီမံကိန်းမျိုးဟာ သမ္မတ အန်ဒရီ ရာဂျိုးလီနေ တ့ဲနရောနဲ့ ၁၃ ကီလိုမီတာလောက်သာ ဝေးပါတယ်။ အဲဒီလို စီမံကိန်းမျိုးကို အမှန်တကယ်လိုအပ်ရဲ့လားလို့ လူထုက မေးခွန်းထုတ်လာပါတယ်။ ပြီးရင် သမ္မတ အန်ဒရီ ရာဂျိုးလီရဲ့ မိသားစု လူနေမှုပုံစံနဲ့ ကြွယ်ဝချမ်းသာလာမှုတွေ ကလည်း လူပြောစရာတွေဖြစ် နေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ၂၀၂၂ခု နှစ်အစီရင်ခံစာအရ လူဦးရေ သန်း ၃၀ရှိတ့ဲ မာဒါဂါစကာမှာ လူဦးရေရဲ့ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ဆင်းရဲမွဲတေမှုကိန်းမျဉ်းရဲ့ အောက်ကို ရောက်နေပါတယ်။ 

အမှန်တော့ သမ္မတ အန်ဒရီ ရာဂျိုးလီဟာလည်း မာဒါဂါစကာရဲ့ နိုင်ငံရေးအချိုးအကွေ့တွေမှာ လူထုရှေ့က မားမားရပ္တည္ခ့ဲသူပါ။ အာဏာရလာတ့ဲ နောက်ပိုင်းမှာအာဏာရှင်ဆန်လာပြီး လူမလိုင်ဝန်းကျင်တွေ အားကောင်းအောင်လုပ်နေ တ့ဲသူလို့ ဝေဖန်မှုတွေရှိလာပါတယ်။ 

စက်တင်လာလ ၁၈ ရက္မှာတော့ နိုင္ငံရေးသမားတွေဖြစ်ကြတ့ဲ ကလီမန်စ် ရာဟာရိနိရိနိ (Clemence Raharinirina )နဲ့ ဘာဘာ ဖန်နရီ ရာကိုတိုအာရီဆွာ (Baba Faniry Rakotoarisoa) တို့က လျှပ်စစ်နဲ့ ရေဖြတ်တောက္မှု၊ အစိုးရဌာနတွေထဲက အဂတိလိုက်စားမှု စတာတွေကို ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြဖို ပြည်သူလူထုကို ဆော်ဩပါတော့တယ်။ အဲဒီလိုနဲ့ ဂျင်ဇီ တွေရဲ့ ကောက်ရိုးဦးထုတ်ဆောင်း ပင်လယ်ဓားပြအလံ  (Straw Hat Jolly Roger) တွေ မာဒါဂါစကာရဲ့ လမ်းမတွေပေါ်မှာ ပေါ်ထွက်လာပါတော့တယ်။ ဒါဟာ ဂျင်ဇီ မာဒါဂါစကာ လှုပ်ရှားမှု (GZ Madagarscar Movement) ပေါ်လာရတ့ဲ လတ်တလော အကြောင်းရင်းတွေပါ။ လတ်တလော အကြောင်းရင်းတွေထဲမှာ ငွေကြေးဖောင်းပွပြီး ကုန်ကျစာရိတ်ကြီးမြင့်တာ၊ ပညာရေး ကျန်းမာရေးတွေမှာ အစိုးရဘက်က ဝန်ဆောင်မှုတွေ အပြည့်အဝ မပေးနိုင်တာနဲ့ နိုင်ငံတွင်းမှာ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိသူတွေက ကြီးပွားသထက်ကြီးပွားပြီး ဆင်းရဲသူတွေက ပိုဆင်းရဲလာတာ ဆိုတ့ဲ အချက်တွေပါပါတယ်။

မာဒါဂါစကာ လမ်းမပေါ်က ဆန္ဒပြပွဲများ

ဆန္ဒပြပွဲတွေ အရှိန်မြင့်လာတ့ဲအခါ အစိုးရက AK 47 မောင်းပြန်ရိုင်ဖယ်တွေ၊ မျက်ရည်ယို ဗုံးတွေနဲ့ အဖြေပေးလာပါတယ်။ ဒါဟာ ၂၀၀၉ ခုနှစ် မာဒါဂါစကာ နိုင်ငံရေးအကြပ်အတည်းမှာ ကိုယ့်ကိုကိုယ် "ဒီမိုကရေစီရဲ့ နေရာ" (Place Of Democracy) လို့ သင်္ကေတ ဖော်ခ့ဲပြီး လူထုရှေ့က မားမားရပ္တည္ခ့ဲတ့ဲ နိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်ရဲ့ ပြောင်းလဲဖောက်ပြန်မှုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆန္ဒပြပွဲတွေက ရပ္တန့္မသွားခ့ဲပါဘူး။ စက်တင်ဘာ ၂၉ ရက္နေ့ကိုရောက္တ့ဲအခါ အခြေအနေ မဟန်တော့မှန်းသဘောပေါက္လာတ့ဲ သမ္မတဟာ ဖမ္းဆီးထားတ့ဲ လွတ်တော်အမတ် အန်တိုနီ ရာဂျာရီဆန် ( Antoine Rajerison)ကို ဝန်ကြီးချုပ်ခန့်ပြီး အစိုးရအဖွဲ့ကို ပြန်ဖွဲ့စည်းမယ်လို့ ထွက်ပေါက်ရှာခ့ဲပါသေးတယ်။ ဒီကြားထဲ ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကော်မရှင် ဥက္ကဌ ဗော်လ်ကာ တာခ့် (Volker Trk)က မာဒါဂါစကာ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ လူ ၂၂ ဦးသဆေုံးခ့ဲရပြီး လူ ၁၀၀ ကျော်ဟာ ဒဏ္ရာရခ့ဲရတယ္၊ ဒီလိုသေဆုံးဒဏ်ရာရမှုဟာ အစိုးရလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲတွေနဲ့ ဆန္ဒပြသူတွေထဲ အကြမ်းဖက်နေ တ့ဲ အုပ်စုတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ ပြောလာပါတယ်။ မာဒါဂါစကာ အစိုးရက ဗော်လ်ကာ တာခ့်ပြောတာကို ပါယ်ချပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ ၈ ရက္မှာ  သမ္မတ အန်ဒရီ ရာဂျိုးလီက ဆန္ဒပြသူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ ကမ်းလှမ်းလာပါတယ်။ အတိုက်အခံတွေက အဲဒီကမ်းလှမ်းချက်ကို ပါယ်ချလိုက်ပါတယ်။ သမ္မတက  ဆန္ဒပြပွဲတွေကို ပိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကိုင်တွယ်ဖို့ အရှိန်မြင့်လာပါတယ်။ အောက်တိုဘာလ (၁၁) ရက်နေ့မှာ မာဂါဒါစကာ စစ်တပ်က ဆန္ဒပြသူလူထုဘက်က ရပ်တည်လိုက်ပါတယ်။ အောက်တိုလာလ (၁၃)ရက္မှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး သမ္မတလည်း ထွက်ပြေးရပါတော့တယ်။

မာဒါဂါစကာရဲ့ ကောက်ရိုးဦးထုတ် ပင်လယ်ဓားပြ အလံတွေကတော့ သမ္မတကိုဖယ်ရှားလိုက်နိုင်ပါပြီ။ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နဲ့ နီပေါလို အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းလာနိုင်မလားတော့ စောင့်ကြည့်ရမှာပါ။

(မှတ်ချက် - ကောက်ရိုးဦးထုတ် ပင်လယ်ဓားပြ  ကို မာဒါဂါစီ ဘာသာစကားနဲ့ ဆထရိုကာ ဆထရန်နာ ဂျော်လီရိုဂျာ (Satroka Satrana Jolly Roger ) လို့ခေါ်ပါတယ်)

ကိုးကား

https://apnews.com/article/madagascar-protests-gen-z-rajoelina-e39ef11bd1f4a92f1f4b353900348219?hl=en-GB

https://en.wikipedia.org/wiki/2025_Malagasy_protests?hl=en-GB

https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Madagascar