Mong To

 ယခုနှစ်အတွင်း တရုတ်ကြွေးမြီ အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်းလေးထောင်ကျော် ဘင်္ဂလားဒေရ့ှ်ယူရန် မသေချာနိုင်သေး ဆောင်းပါးရှင် - Saiffudin Saif တရုတ်နိုင်ငံမှ ဘင်္ဂလားဒေရ့ှ်အား ကမ်းလှမ်းထားသော ချေးငွေ အမေရိကန်ဒေါ်လာ 4.06 ဘီလီယံ အပေါ် ကာလသတ်မှတ်ချက်၊ ငွေကြေးရွေးချယ်မှုနှင့် အတိုးနှုန်းများအပေါ် နှစ်ဦးနှစ်ဘက်ကြား သဘောတူညီချက်မရနိုင်ဘဲ ကြန့်ကြာမှုများရှိနေကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေရှ် စီးပွားရေးဆက်ဆံမှုဌာန (Economic Relations Division- ERD) တာဝန်ရှိသူများက ဆိုသည်။ တရုတ်၏ ကြွေးမြီပုံသေသတ်မှတ်ချက်အား ပြောင်းလဲရန်ကြိုးစားမှု ကုန်ခ့ဲသည့်(2) နှစ်ကာလအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံဘက်မှ ကြွေးမြီပုံသေအတိုးနှုန်းသတ်မှတ်ချက်အား ဒေါ်လာကိုအခြေခံကာ ပုံသေသတ်မှတ်မှုပုံစံမှ အခြားပုံစံသတ်မှတ်မှုပုံစံသို့ပြောင်းလဲရန် ပြောဆိုခ့ဲရာ ဘင်္ဂလားဒေရ့ှ်နှင့် ကြွေးမြီကိစ္စရပ်အပေါ် ဆွေးနွေးချက်မှာ ရှေ့ဆက်မတိုးနိုင်ဖြစ်နေခ့ဲသည်။ တရုတ်ဘက်မှ " ကြွေးမြီ အတိုးနှုန်းအား အမေရိကန်ဒေါ်လာကို အခြေခံကာ ပုံသေနှုန်းထားသတ်မှတ်ထားရာ" မွ " (1). ဒေါ်လာ၏ ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးကို အခြေခံကာ ပုံသေနှုန်းထားသတ်မှတ်ရန်"၊ (2)." ထိုသို့မဟုတ်ပါက ဘင်္ဂလားဒေရ့ှ်အနေ...

  ဟစ်တိုင်အတွက် ဘေးကင်းလုံခြုံမှု (Safty for Public Shouting) "မိမိတို့ကို ပြောခွင့်ဆိုခွင့်မပေးဘဲ  နားပိတ်၊ ပါးစပ်ပိတ် လုပ်ထားခြင်းသည် မိမိတို့ကို သားသတ်သမားရှေ့ လည်ကိုစဉ်းပေးရသည့် သိုးတစ်ကောင်၏ အဖြစ်သို့တွန်းပို့နေခြင်းဖြစ်သည်" ဂျော့ဝါရှင်တန် "အမွန္တရားကို ရဲဝံစွာနှင့် ပွင့်လင်းစွာ ပြောဆိုခြင်း၊ ထုတ်ပြန်ခြင်းဖြင့် အခြေအနေမှန်များကို တည့်မတ်နိုင်မည့်အပြင် မိမိတို့အချင်းချင်းကြားတွင်ရှိကြသော ယုံကြည်မှု၊နားလည်မှုများလည်း ပိုမိုမြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း။" (24-5-2024) ရက်စွဲဖြင့် ULA ထုတ်ပြန်ချက် စာမျက်နှာ (2) ၏ ပထမအပိုဒ် တွင် ဖော်ပြချက် "အာဏာပိုင်တစ်ရပ်သည် ပြည်သူများကို အကာအကွယ်ပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ULA အနေဖြင့် ထိန်းချုပ်နယ်မြေအတွင်း အကာအကြယ္ကို လူမျိုးဘာသာမရွေး လူ့အသိုက်အဝန်းအားလုံးကို ပေးနေကြောင်း၊ အကယ်၍ ULA ဘက် မတရားဖိနှိပ်မှုတွေလုပ်နေလျှင် အထောက်အထားတွေနဲ့ မိမိတို့ကို ပေးဖို့လိုကြောင်း၊  အကယ်၍ ULA ဘက္က မတရားပြုနေပါက ကျေးဇူးပြု၍ အချိန်မဆိုင်းဘဲ မိမိတို့ကို အကြောင်းကြားစေလိုကြောင်း" ဗိုလ်ချုပ်ထွန်းမြတ်နိုင်၏ အင်တာဗျူး၊ 29-5-2024 ရက်နေ့ The New Humanitarian ...

 နှစ်ဘက်သွားဓားဖြင့် ဖြတ်တောက်ခံရခြင်း ရခိုင်ဒေသသည် အချက်အလက်သိပိုင်ခွင့် (Right to Know) ဆုံးရံှုးနေသည်မှာ ကာလတစ်ခုရှိခ့ဲပြီဖြစ်သည်။ ထိုပြင် ရခိုင်ဒေသ၏ အပြင်ဘက်သို့ သွားလာခွင့် (Right to Leave) ကိုလည်း ထပ်မံဆုံးရံှုးခံထားရသည်။အချက်အလက်သိပိုင်ခွင့်အား ဆုံးရံှုးခြင်းနှင့် ရခိုင်ဒေသ၏ အပြင်ဘက်သို့ သွားလာခွင့်အား ဆုံးရံှုးခြင်းတို့နှင့် ပတ်သက်၍ ရခိုင်ဒေသ၏ လူမှုစီးပွားအပေါ် ထိခိုက်မှုမှာ မေးခွန်းထုတ်စရာမလိုအောင်ကို ရှိပါသည်။ ရခိုင်ဒေသ၏ အင်တာနက်ပြတ်တောက်မှု၊ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက်မှု၊ ရခိုင်ပြည်၏ ပြင်ပသို့ ထွက်ခွာခွင့်အား ပိတ်ဆို့ဖြတ်တောက်ခံရမှု တို့သည် "စစ်ရေး" အခြေအနေကြောင့် ဖြစ်လာသော အခင်းအကျင်းများ ဖြစ်သည်။ ရခိုင်ဒေသ၏ အင်တာနက်ပြတ်တောက်မှု၊ တယ်လီဖုန်းဆက်သွယ်ရေးပြတ်တောက်မှုများကို ကြည့်ပါက (2019-20 )ခုနှစ်ကာလများတွင်  မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က ဖြတ်တောက်ခ့ဲသော်လည်း 2024 ခုနှစ် နောက်ပိုင်းကာလများတွင် ဖြတ်တောက်သူမှာ ULA/AA ကိုယ်တိုင်ပင်ဖြစ်သည်။ ဤအခြေအနေက ရခိုင်ဒေသ၏ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုအား စစ်ရေးအတွက် အသုံးချမှုမှာ အုပ်စုနှစ်ခုစလုံးတွင်ရှိနေသည်ကို ပြနေသည်။ အင်တာနက်တယ်လီကွန်မြူနီကေးရှင်...

 ရဲဒင်းဆန်လာသော လခြမ်းငယ် ဖိနှိပ်ခံနှင့် အာဏာရှင် မကောင်းဆိုးဝါးကို တော်လှန်ရင်း မကောင်းဆိုးဝါးဖြစ်လာခြင်း ဆိုသည်မှာ လူလောကအတွက် သမိုင်းသင်ခန်းစာအရတော့ အထူးအဆန်းတော့မဟုတ်ပေ။ လူသားသမိုင်းတွင် အာဏာရှင်ကိုတော်လှန်ရင်း တော်လှန်သူကိုယ်တိုင်က အာဏာရှင်ဖြစ်သွားသည့် သင်ခန်းစာမျိုးက အခုအချိန်ထိ လတ်ဆတ်နေဆဲသာဖြစ်သည်။ "ကျားကြောက်၍ ရှင်ကြီးကိုး၊ ရှင်ကြီးက က်ားထက္ဆိုး" ဟုသော နှိုင်းရစကားပုံလိုပင်ဖြစ်သည်။  လူဟူသည် ဖောက်ပြန်တတ်သော ဓလေ့ရှိသည်။သို့ဖြစ်၍ လူဖြင့်တည်ဆောက်ထားသော မည်သည့်အရာမဆို ဖောက်ပြန်တတ်သည်။ **ဖောက်ပြန်မှုကို အားပေးသော အခြေအနေတစ်ခုအောက်တွင် ဖောက်ပြန်မှေုသည် ပေါ်ထွန်းလာတတ်သည်။** ဤတွင် ဖောက်ပြန်မှုကိုအားပေးသော အခြေအနေဆိုသည်မှာ အဘယ်နည်းဟု မေးစရာရှိလာသည်။ လူသားဗီဇနှင့်အုပ်ချုပ်ရေး ပုံစံအမျိုးမျိုး၏ ဆိုးကျိုး ကောင်းကျိုးအပေါ် ဆန်းစစ်တွေးခေါ်ဆန်းစစ်မှုသည် ဥရောပဉာဏ်သစ်ပွင့်ကာလတွင် ထွန်းကားလာခ့ဲသည်။  လူသည် ကောင်းမှုကိုလည်းပြုလုပ်တတ်သည်။ မကောင်းမှုကိုလည်းပြုလုပ်တတ်သည်။ သို့ရာတွင် လူဟူသည် ကောင်းမှုထက်မကောင်းမှုတွင် ပျော်တတ်သည်။ ရက်စက်တတ်သော သားရဲဗီဇမျိုးကရှိသည်။ သားရဲက့ဲသို့ အချင်းချင်...

 ဟင်းလင်းပြင်နံရံမ့ဲအကျဉ်းထောင် (Open Air Prison) ထွက်ခွာခွင့်နှင့် ပြန်လာခွင့်  လူသားတိုင်းသည် မိမိ၏နိုင်ငံ (သို့မဟုတ်) အခြားနိုင်ငံများမှ "ထွက်ခွာခွင့်"ရှိသည်။ မိမိနိုင်ငံသို့ ပြန်လာခွင့်လည်းရှိသည်။- (လူ့အခွင့်အရေးကြေငြာစာတမ်း အပိုဒ် (13))- နိုင်ငံတစ်ခုအတွင်း ဥပဒေနှင့်အညီရှိနေသော လူတိုင်းတွင် ထိုနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်း၌ လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်နှင့် လွတ်လပ်စွာနေထိုင် အခြေချခွင့်ရှိသည်။ လူသားတိုင်းသည် မိမိ၏နိုင်ငံ (သို့မဟုတ်) အခြားနိုင်ငံများမှ "ထွက်ခွာခွင့်"ရှိသည်။ -(ICCPR အပိုဒ် (12)) "ထွက်ခွာခွင့်နှင့် ပြန်လာခွင့်"မွာ လူ့အခွင့်အရေးဖြစ်သည်။ လူ့အခွင့်အရေးကြေငြာစာတမ်း အပိုဒ် (13) နှင့် ICCPR အပိုဒ် (12) စသည့် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းတို့တွင် ထိုအခွင့်အရေးများကို အခိုင်အမာပြဌာန်းထားသည်။  နိုင်ငံတကာစံနှုန်းအရ အကန့်အသတ်များ အဆိုပါ "ထွက်ခွာခွင့်" အခွင့်အရေးသည် အမြဲတန်းအမှန်တရားမဟုတ်ပေ။ဤနေရာ၌ အမြဲတန်းအမှန်မဟုတ်ဟု ဆိုခြင်းသည် နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများအမြဲတန်းမမှန်ဟုဆိုလိုနေခြင်းမျိုးတော့မဟုတ်ပေ။  "ထွက်ခွာခွင့် အခွင့်အရေး" အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုရာတွင် နိုင်ငံတ...

  တရုတ်၏ နိုင်ငံတကာဆိုင်ရာ ရပ်တည်ချက်တချို့ နိုင်ငံတကာအခင်းအကျင်းတွင် တရုတ်သည် အခြားနိုင်ငံ၏ပြည်တွင်းရေးအား ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးကို အကြိမ်ကြိမ်ပြောလေ့ရှိသည်။ ဤတွင် တရုတ်၏ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးဆိုသည်မှာ မထိတွေ့မဆက်ဆံရေးကို ပြောသည်တော့မဟုတ်ပေ။ တရုတ်၏ ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးဟူသည် သံခင်းတမန်ခင်း စကားလုံးသာဖြစ်သည်။ ကိစ္စရပ်တစ်ခု၌ တရုတ်သည် ဘက်တစ်ခုတည်းတွင် မည်မျှအချိန်အကြာကြီးရပ်နေသည်ဟူ၍လည်း မူသေသတ်မှတ်၍မရပေ။ တရုတ်၏ စဉ်းစားချက်တွင် အခြားနိုင်ငံတစ်ခု၏ ပြဿနာတစ်ရပ်အပေါ် ဘက်အသီးသီးကိုချဉ်းကပ်သည့် ပုံစံကိုကျင့်သုံးနေမှုရှိသည်။ ဘက်အသီးသီးကို ချဉ်းကပ်ကာ မိမိအကျိုးအမြတ်ကိုရှာဖွေသွားမည့်သဘောရှိသည်။ ဤသည်ကတော့ တရုတ်မှမဟုတ် အခြားသောနိုင်ငံများလည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းသာဖြစ်သည်ပင်။ သို့သော် တခါတရံ၌ တရုတ်၏ အခြားနိုင်ငံတစ်ခု၏ ဘက်အသီးသီးကို ချဉ်းကပ်မှုသည် တရုတ်၏ "ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေး" ဟူသော စကားလုံးနှင့် အံဝင်ဆီလျော်မှုမရှိတတ်ပေ။  တရုတ်၏ ဩဇာဖြန့်ကျက်မှုသည် ပဋိပက္ခနေရာများအတွက် သမာသမတ်ကျသော ဒိုင်လူကြီး ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟူသည်မှာလည်း မူသေမရှိနိုင်ပေ။ တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားအရ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုတည်းကိုပင် မိတ်ဘက်ရော၊ ဆန့်ကျ...